KIDEM TAZMİNATI İŞÇİNİN ŞAH DAMARIDIR

 Çalışma Hayatında işçi alacakları arasında başköşe de duran işçinin güvencesi Kıdem tazminatı kaldırılıyor. 65 yıldır yürürlükte olan, 15 yıldır kaldırılması veya fona aktarılması için çeşitli hamleler denenen ama işveren ve işçi kesiminin direnmesi ve ikna olmaması nedeniyle bir türlü hayata geçirilemeyen kıdem tazminatı ile ilgili değerlendirmeler;

Mevcut hükümet tarafından yapılan açıklama ile Ocak 2022 tarihine kadar teknik çalışmaların tamamlanıp Kıdem Tazminatının kısa adı TES olan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemine entegre edilmesiiçin düğmeye basılmıştır.

Çalışan kesim için Tamamlayıcı Emeklilik Sistem ile Bireysel Emeklilik Sistemi yeniden yapılandırılıyor.

Tamamlayıcı Emeklilik Sisteminin ana finans kaynağıişçinin kıdem tazminatı olacak yani çalışarak elde edilen emeklilik için artık ek bir ödeme daha yapılıp işçi ilerde alacağı emekliaylığınında artırılması planlanıyor. Bu da 1999 öncesi aylık bağlama oranının değiştirilmesi sonucu 2008 de yürürlüğe giren, 5510 sayılı kanun ile işçinin alması gereken en düşük emekli aylığının 2,480TL civarı aylığın kanun ile değiştirilmesi sonucudüşen emekli aylıklarına takviye formül olarak da değerlendirilebilir.

1999 öncesi aylık bağlama oranı brüt kazancın p’i iken 5510 sayılı kanun ile bu oran ( duruma göre 2 olabilmektedir. Bu da emekli aylıklarında ciddi düşüşlere neden olmuştur.

Tamamlayıcı emeklilik sistemi nedir?

 

TAMAMLAYICI EMEKLİLİK VE KIDEM TAZMİNATI ARASINDAKİ FARKLAR NELERDİR?

A)Kıdem Tazminatı işçinin aynı işverene bağlı olarak bir yıl çalışması karşılığında son aldığı bir aylık brüt ücret, yol, yemek, sosyal yardım gibi haklar da ilave edilerek ödenen emeğinin karşılığı ücrettir. İşçi kıdem tazminatını aşağıda sıraladığım ana şartların oluşması halinde hemen veya beş yıllık zaman aşımı süresinin geçmemek şartıyla alır. Bu şartları;

1)İş sözleşmesiişveren tarafından sonlandırılması halinde,

2)Haklı nedenle işçiiş akdin sonlandırılması halinde,

 3)Kadın işçi evlendikten sonra bir yıl içinde iş bırakılması halinde,

4) İşçinin sağlık nedeniyle çalışamadığını belgelenmesi halinde,

 5)İşçi ücret, fazla mesai gibi haklarını alamaması halinde,

6)İşçi askere gitmesi halinde,

7) İşçinin Emekliolması halinde,

8)İşçinin ölümü halinde, sıralanabilir,

Tamamlayıcı Emeklilik Sisteminde ise bu şartların tümü kaldırılıyor. Sadece sigortalının emeklilik yaşı geldiğinde yani 60 yaşında Tamamlayıcı Emeklilik Sisteminde biriken tazminatın % ödeniyor. Geri kalan tutar her ay emekli aylığı olarak ödenmesi planlanıyor. Bunun için emeklinin en erken 75yaşında vefat etmesi gerekir ki maddi kaybı olmasın.

B) Bugün için Kıdem Tazminatı İşveren tarafından ödeniyor. İşçi kıdem tazminatı için bir ödeme yapmıyor. Tamamlayıcı Emeklilik Sisteminde ise çalışılan süre boyunca her ay kesilecek olan primin %3’ü işçiden %4 işverenden %1 devletten,%1 de İŞKUR dan ödenmesi planlanıyor. Yani bugüne kadar hiç prim ödemeden hak edilen kıdem tazminatını bundan böyle her ay prim ödenerek alınacaktır.

C) Kıdem Tazminatı almak için bugün yaş şartı bulunmuyor. Kıdem Tazminatı kaldırılır ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi gelirse artık yaş şartı da olacak. Planlanan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemiile 60 yaşından önce sistemden para ödenmeyecek.

 D)Kıdem Tazminatı nakden ve bir kerede ödenirken, Tamamlayıcı Emeklilik Sisteminde % ‘ 60 yaşında kalan kısım se Emekli aylığı olarak her ay ödenmesi planlanıyor.

 E) Bireysel Emeklilik Sisteminde 2017 yılından itibaren başlayan işçi kesiminin zorunlu olarak dâhil edildiği sistemden çıkışların ortadan kaldırılması planlanıyor. Bireysel Emekliliksisteminde 45 yaş altında olan çalışanlardan kesilen Bireysel Emeklilik Primlerinden iki ay içinde cayma hakkı verilmişti. Devlet katkısının % olduğu BES ‘de işveren katkısı bulunmuyordu. Tamamlayıcı Emeklilik Sisteminde ise işveren de katkı da bulunuyor.

 F) Kıdem Tazminatı bir işçiiçin her ay brüt ücretin %8.33 kadarı olarak ayrılıyor. Tamamlayıcı Emeklilik Sisteminde bu oranın %5,84 olması planlanıyor. Yan her yıl için 30 gün ücret olarak ödenen kıdem tazminatı tamamlayıcı emeklilik sisteminde 21 güne düşürülüyor.

G)Kıdem Tazminatında kendiisteği ile ayrılan yukarıda saydığımız şartlar dışında işte

 

İşverenin kasasında duran para artık devletin kasasında durması planlanıyor.

Sonuç olarak Hükümetin Kıdem Tazminatının Tamamlayıcı Emeklilik Sistemine dönüştürülmesi planlamasının henüz bir tasarı olduğunu varsayarak netleşmesi halinde ayrıca değerlendirile bilinir. Bugün için asgari ücretin altında ödenen emekli aylıkları varken yeni bir Emeklilik Fonu kurulacaksa dahi Kıdem Tazminatına el konularak kurulmamalıdır.

İşçinin Kıdem hakkı devlet garantisine alınması planlanıyorsa şayet Acze düşen ve işçinin kıdemini ödeyemeyen işverenler için devlet garantisi ile “KIDEM TAZMİNATI GARANTİ FONU” işsizlik fonundan kaynak aktarılarak oluşturulabilir.